Ano ang mangyayari kung hindi natin mapupunan ang mga tubig na nawawala sa ating katawan?
Ngayong panahon ng tag-init o summer madalas tayong nauuhaw dahil sa tindi ng init na ating nararanasan. Kailangan nating mapunan ang tubig na nawawala sa ating katawan dulot ng sobrang pagpapawis upang mapawi ang init na nararamdaman ng ating katawan. Kailangan nating mapunan ang tubig na nawawala sa ating katawan dulot ng sobrang pagpapawis upang mapawi ang init na nararamdaman ng ating katawan. Ngunit ano ang mangyayari kung hindi natin mapunan ang mga tubig na nawawala sa ating katawan?
Ang Dehydration at sanhi nito:
Ang dehydration ay isang kondisyon na nararanasan kung may kakulangan ng tubig sa katawan. Nagaganap ito kung hindi napapalitan ng husto ang tubig na lumalabas sa katawan, o sa madaling salita, mas maraming lumalabas na tubig kaysa sa pumapasok na tubig sa katawan. Maraming paraan ng pagkawala ng tubig sa katawan bawat araw. Maaaring ito ay sa paraan ng pag-ihi, pagpapawis, pagdumi, at maging sa paghinga. Ngunit dahil sa ilang sirkumstansya tulad ng ilang karamdaman, sobrang pagpapawis, at sobrang init ng panahon, at hindi naman sapat ang tubig na naiinom, may posibilidad na maubos ang tubig sa katawan at humahantong sa dehydration.
SINTOMAS: Ang pagkakaranas ng dehydration ay maaaring magpakita ng iba’t-ibang sintomas na depende naman sa lala ng kondisyon na nararanasan.
Kung ang kakulangan ng tubig sa katawan ay katamtaman lamang, maaaring maranasan ang mga sumusunod na sintomas:
- Nanunuyo at nanlalagkit na bibig.
- Pananamlay sa mga kabataan.
- Madaling pagkapagod at pagiging antukin
- Pagkauhaw
- Kakaunting pag-ihi
- Kakaunti o halos walang luha sa pag-iyak
- Tuyong balat
- Pagkahilo
- Pananakit ng ulo
- Hirap sa pagdumi
Para naman sa mga malalalang kondisyon ng dehydration, maaari namang maranasan ang sumusunod:
- Sobrang pagkauhaw
- Pagkalito at pagiging iritable
- Sobrang panunuyo ng bibig
- Kakaunti o halos walang ihi
- Nanunuyong mata
- Sobrang panunuyo ng balat
- Mabilis na tibok ng puso
- Mabilis na paghinga
- Lagnat
- Pagdedeliryo o kawalan ng malay-tao
KOMPLIKASYON:
- Ang dehydration, lalo na kung mapapabayaan nang matagal, ay maaaring humantong sa mga seryosong kondisyon at komplikasyon tulad ng sumusunod: Pinsalang dulot ng pag-init ng katawan. Ang kakulangan ng tubig sa katawan ay mas nakapagpapataas ng panganib ng pinsalang dulot ng sobrang init sa katawan. Kabilang dito ang pamumulikat, sobrang pagkapagod.
- Pamamaga ng utak. Nakaaapekto ang kakulangan ng tubig sa ilang bahagi ng katawan lalo na sa utak. Kung ito ay magtutuloy-tuloy, maaari itong humantong sa pamamaga ng utak o cerebral edema.
- Panginginig ng mga kalamnan. Kasabay ng pagkawala ng tubig ng katawan ay ang pagkawala din ng electrolytes gaya ng sodium at potassium na mahalaga sa pagpapadala ng signals sa mga kalamnan. Kung mawawala ang mga electrolytes na ito, malaki ang posibilidad na magkaproblema sa pagkilos ng mga kalamnan na humahantong sa panginginig ng mga ito.
- Hypovolemic shock. Ang hypovolemic shock ay ang kondisyon ng pagbagsak ng dami ng dugo na dumadaloy sa katawan. Isa ito sa pinakagrabeng komplikasyon ng kakulangan ng tubig sa katawan sapagkat maaari ding bumagsak ang presyon ng dugo at magkaproblema sa suplay ng oxygen sa lahat ng bahagi ng katawan.
- Pagpalya ng bato. Isa ring malala at maaring makamatay na kondisyon ang pagpalya ng mga bato dahil sa hindi na nito magampanan ang pagsala ng dugo dahil kulang na ang tubig na pumapasok sa katawan. Dahil dito, maraming sakit ang maaaring magsangay-sangay at magdulot pa ng mas maraming komplikasyon.
- Pagka-coma at kamatayan. Kung mapapabayaan ang dehydration, tiyak itong hahantong sa panghihina ng katawan hanggang sa ito ay bumigay at maging sanhi ng kamatayan.
PAG-IWAS: Ang pinakamainam na solusyon laban sa dehydration ay ang pagiging maagap. Hanggat may lakas pa, huwag hahayaang magkulang ang tubig sa katawan. Narito ang ilang mga hakbang na makatutulong para maiwasan ang kawalan ng tubig sa katawan.
- Laging magdadala ng tubig saan man magpunta, lalo na kung magtutungo sa lugar na mainit o kikilos nang husto na makapagdudulot ng sobrang pagpapawis gaya ng pag-eehersisyo. Mainam din kung sports drink ang iinumin sa halip na tubig lamang.
- Iwasang kumilos o magpapawis sa panahon ng tag-init. Sa panahong ito, dumodoble ang bilis ng pagkawala ng tubig sa katawan.
- Siguraduhin may sapat na inumin o may taong handang tumugon sa mga matatanda at sanggol kung sila ay mauuhaw.
- Umiwas sa matinding pag-inom ng alak, lalo na sa panahon ng tag-init. Tandaan na ang alak ay nakapagdaragdag lang ng pagkawala ng tubig sa katawan.
- Magsuot lamang ng komportable at maluluwag na damit sa panahon ng tag-init. Dahil dito, mapipigilan ang patuloy na pagpapawis na nakakakontribyut sa dehydration.
- Kung sobrang mainit ang panahon, bigyan ang sarili ng oras ng pahinga sa malilim at preskong lugar.
PARAAN NG PAGGAMOT: Ang pinakamainam na paraan ng paggagamot sa dehydration ay ang pagpupuno sa mga nawalang tubig at electrolytes sa katawan. Para sa mga simpleng kaso ng kondisyon nito, madali lamang mapalitan ang nawalang tubig at electrolytes sa pag-inom ng sapat na tubig at mga sports drink na mayaman sa electrolytes. May ilan ding mga gamot na tableta na kadalasang hinahalo sa inuming tubig ang makatutulong na pabalikin ang mga nawalang electrolytes.
KAILAN DAPAT MAGPATINGIN SA DOKTOR:
Ang mga simpleng kaso dehydration ay kadalasang nalulunasan na sa pag-inom ng sapat na tubig at mga sports drink na mayaman sa electrolytes tulad ng Gatorade. Powerade at iba pa. Ngunit ang pagkakaranas ng mga malalalang sintomas gaya ng sobrang panunuyo ng bibig, sobrang pagkauhaw, pagkakaroon ng mataas na lagnat, panghihina, at hirap sa pag-ihi, makabubuting magpatingin na sa pagamutan. Tandaan na ang tuloy-tuloy na kawalan ng tubig sa katawan ay maituturing na emergency na nangangailan ng agarang gamutan. Ito’y sapagkat nawawala rin ang mga mineral at electrolytes kasabay ng nauubos na tubig sa katawan, na kung magtutuloy-tuloy na maubos, ay maaaring makamatay.
Gabay Kalusugan hatid ng FNA
ni: Mona Liza Dadis
Sources:
Wikihealth Med Online Plus Ritemed
